Wat is eigenlijk spelt?

Speltbrood is brood van de toekomst. Het graan dat verwant is aan tarwe, is voor meelbereiding bijzonder geschikt. De Latijnse benaming van spelt is ´triticum spelta´. Dit graan is de stamvader van onze tarwe waar het veel op lijkt. Spelt is dus geen tarwe maar één van de meest originele natuurlijke granen. Recent onderzoek heeft aangetoond, dat in Europa lange tijd geleden spelt ook groeide. In de middeleeuwen speelde dit graan een grote rol. Ecologisch gezien is dit wonderbaarlijke graan een ideaal voedsel voor de mens. Het groeit zonder meststof, pesticiden of insecticiden en het vraagt maar een minimum aan zorg en klimaat. Dankzij zijn inwonende kracht is het niet gevoelig voor de typische graanziekten. Het binnenste van spelt is omgeven door een stevige pel, dat vóór gebruik verwijderd moet worden. Haar beschermende laag behoedt tegen luchtvervuiling en zure regen en maakt haar tevens geschikt voor langdurige opslag.

In spelt zit al het basismateriaal voor een gezond lichaam. Het graan bevat vitale groei- en celvoedende substanties. Spelt is dus een krachtig gewas dat eveneens geteeld wordt in bergstreken met een ruw klimaat en op uitgedroogde gronden. Net als rijst heeft spelt een kafpel, die moeilijk te verwijderen is. Daar het verlies bij het pellen vrij groot is (ongeveer de helft gaat verloren) werd spelt in de jaren 60 en 70 vrijwel niet meer verbouwd. Toch is het hoogwaardig voedsel en gemakkelijk te verteren. In de Ardennen verbouwen landbouwers biologisch spelt. Men vindt spelt in vele vormen terug bij talrijke biologische winkels in Europese landen. Spelt is een graansoort dat geneeskrachtig is omdat deze ‘door de hemel is gegeven’, schrijft Hildegard von Bingen. Interessant detail is dat spelt door de structuur van de halm als enige graansoort, niet werd aangetast door radioactiviteit bij de Tsernobylramp. Spelt is een oerkoren (oergrassoort), dat al in de late steentijd ongeveer 2500 voor Christus, een grote bloei kende. In Duitsland wordt steeds meer spelt verbouwd omdat men daar beseft, dat ze om gezondheidsredenen een belangrijke plaats inneemt. In Nederland komt in de agrarische sector de speltcultuur eveneens op gang. Dat speltmeel wat duurder is dan tarwemeel komt door het feit dat de afname niet optimaal is. Meer vraag naar spelt zal het meel wellicht goedkoper maken. Het speltgraan wordt biologisch zuiver geteeld.

Spelt bevat meer proteïnen

Speltbrood is vrij van tarwegraan en in combinatie met geitenmelk blijkt het in de praktijk ‘zieken’ gezonder te maken. Speltbrood is bijna niet te onderscheiden van tarwebrood. Het is zacht en heerlijk van smaak, indien vers gegeten. Bij de bakker en in de biologische winkel bestaan er verschillende varianten: grof en fijn spelt zowel in wit- en bruin brood. Spelt laat zich niet zomaar verdelen. Omdat er veel intensieve arbeid aan te pas komt, kiezen de boeren voor een minder intensievere bewerking van andere tarwesoorten om meel te maken voor de bakker. Spelt bevat veel meer eiwitten, goede vetten en ruwe ezels dan tarwe. De voedingsstoffen komen het hele lichaam ten goede met een minimum aan vertering. De gehele dagelijkse behoefte aan proteïne (eiwit) kan door spelt gedekt worden. De biologische waarde is groter dan die van de tarwegraan. Personen met tarwe-eiwitallergie kunnen na overleg met hun arts/genezer, vaak zonder problemen spelt gaan gebruiken. Ze bevat de juiste hoeveelheid vetten die nodig zijn voor het functioneren. Ze is bijzonder rijk aan onverzadigde vetzuren.

Vezels in spelt verminderen cholesterolgehalte

Tarwegraan bevat meer dan veertig stofjes wat voedselallergie kan veroorzaken. Zelfs kleine hoeveelheden kunnen een directe oorzaak zijn. Na verloop van tijd verslechtert dit zodanig dat de zieke zich miserabel voelt, maar niet weet waardoor. De reguliere geneeskunde kan in zulke gevallen vaak niets vinden. Alhoewel de patiënt blijft klagen, is er niets dat erop wijst wat de oorzaak is. Klinisch onderzoek bewijst, dat spelt een uitstekende remedie is voor de spijsvertering en voor het normaliseren van het cholesterolgehalte, want spelt bevat oplosbare en onoplosbare vezels. Verder bevat ze speciale koolhydraten die de bouwstenen zijn voor energie, beenderen, kraakbeen en bindweefsel. De koolhydraten hebben een belangrijke rol in de bloedstolling en het lichaameigen immuunsysteem.

Spelt, een rijke vitaminebron

De onmisbare B-vitamines in spelt oefenen controle uit op koolhydraten, vet, stofwisseling, vorming van de huid, slijmvliezen, bloed en zenuwsysteem. Een regelmatig gebruik van spelt is dusdanig voedend, dat het gehele organisme zichzelf regenereert. De belangrijkste onderdelen van spelt worden snel in het bloed opgenomen. Het geheim van spelt kan samengevat worden als ‘bio-beschikbaarheid’. In verband met de hoge wateroplosbaarheid worden de vitale substanties van spelt snel opgenomen. Spelt lost deze afbraakproducten op en reinigt daarmee het lichaam van afvalstoffen.

Spelt bevordert de spijsvertering

In Nederland zijn veel mensen die last hebben van de coeliakiebacterie. Darmverstopping en buikkrampen, maagpijn, een spastische dikke darm, aften in de mond en darmen, algemene vermoeidheid, migraine, lusteloosheid, eczeem, jeukend hoofd, vochtophoping in de benen, constipatie, duizeligheid, flauwtes, depressiviteit, woedeaanvallen, loopneus, astma en bronchitis. Dat zijn allemaal symptomen die voor een deel verholpen kunnen worden door het eten van gewoon speltbrood. Dit is een optimale voeding bij veelsoortige problemen. Het verhoogt de darmactiviteit en heeft een zeer belangrijk effect op het dalen van de bloedsuikerspiegel van diabetische personen. Spelt wordt beter verdragen dan welk ander graan ook. Ze heeft een hoge voedingswaarde en is licht verteerbaar. Vers gegeten is speltbrood erg lekker, maar is het brood een paar dagen oud, dan smaakt het niet meer. Even in de rooster! Spelt wordt door het lichaam snel opgenomen. In veel voedingsproducten zit voornamelijk tarwe verwerkt. Tarwe is niet altijd even geschikt voor mensen met een gevoelige darm, want bij regelmatig gebruik van tarwegranen kan het darmstelsel bijzonder kwetsbaar reageren. De coeliakiebacterie lijkt zich graag te nestelen in de darmen, waardoor er een allergische reactie op tarwegraan kan ontstaan.

Speltgraan aan de top van voedingsmiddelen

Spelt staat aan de top van de voedingsmiddelenlijst. Dit graan doet de natuurlijke weerstand van het lichaam verhogen. Meer dan met andere granen bevat spelt over het algemeen extra vitamines en basismineralen. Het is vrij van natuurvreemde scheikundige stoffen en zware metalen. Deze komen wel in tarwe voor. Spelt versterkt het zintuiglijke vermogen en houdt veroudering tegen. Ze kent geen smaakversterkers en kleurstoffen noch conserveermiddelen. Het zijn natuurlijke grondstoffen. Bij Lemele (aan de voet van de Lemelerberg) en Vilsteren (vlakbij het stadje Ommen en Dalfsen, in de buurt van Zwolle) wordt speltgraan verbouwd. Het graan wordt gedorst en verwerkt in een oude bakkersmolen, eveneens op andere plaatsen in Nederland. Dit betekent een economische impuls voor de landbouw en verwerkende bedrijven.

Vervolgens gaat het meel naar de bakker die er brood van bakt. Vroeger was speltbrood verkrijgbaar als streekproduct, dat veel toeristen trok. Daardoor gingen meer boeren belangstelling tonen voor dit natuurlijke gewas. In de Bijbel wordt drie keer melding gemaakt van spelt. Eerst bij de zeven plagen, die het Egyptische volk trof. Er was een sprinkhanenplaag. Het gehele land werd kaalgevreten, maar de spelttarwe bleef gespaard. Het graan is een zeer sterk grassoort. Exodus 9:32: ‘Maar de tarwe en de spelt werden niet geslagen; want zij waren bedekt!’ In Jesaja 28:25 en in Ezechiel 4:9 wordt van spelt brood gemaakt. Het is een hoogwaardig voedsel.

Speltgraan aan de top van voedingsmiddelen

Spelt staat aan de top van de voedingsmiddelenlijst. Dit graan doet de natuurlijke weerstand van het lichaam verhogen. Meer dan met andere granen bevat spelt over het algemeen extra vitamines en basismineralen. Het is vrij van natuurvreemde scheikundige stoffen en zware metalen. Deze komen wel in tarwe voor. Spelt versterkt het zintuiglijke vermogen en houdt veroudering tegen. Ze kent geen smaakversterkers en kleurstoffen noch conserveermiddelen. Het zijn natuurlijke grondstoffen. Bijvoorbeeld bij o.a. Lemele (aan de voet van de Lemelerberg) en Vilsteren (vlakbij het stadje Ommen en Dalfsen, in de buurt van Zwolle) wordt speltgraan verbouwd. Het graan wordt gedorst en verwerkt in een oude bakkersmolen, eveneens op andere plaatsen in Nederland. Dit betekent een economische impuls voor de landbouw en verwerkende bedrijven.

Vervolgens gaat het meel naar de bakker die er brood van bakt. Vroeger was speltbrood verkrijgbaar als streekproduct, dat veel toeristen trok. Daardoor gingen meer boeren belangstelling tonen voor dit natuurlijke gewas. In de Bijbel wordt drie keer melding gemaakt van spelt. Eerst bij de zeven plagen, die het Egyptische volk trof. Er was een sprinkhanenplaag. Het gehele land werd kaalgevreten, maar de spelttarwe bleef gespaard. Het graan is een zeer sterk grassoort. Exodus 9:32: ‘Maar de tarwe en de spelt werden niet geslagen; want zij waren bedekt!’ In Jesaja 28:25 en in Ezechiel 4:9 wordt van spelt brood gemaakt. Het is een hoogwaardig voedsel.

Vezels in spelt verminderen cholesterolgehalte

Tarwegraan bevat meer dan veertig stofjes wat voedselallergie kan veroorzaken. Zelfs kleine hoeveelheden kunnen een directe oorzaak zijn. Na verloop van tijd verslechtert dit zodanig dat de zieke zich miserabel voelt, maar niet weet waardoor. De reguliere geneeskunde kan in zulke gevallen vaak niets vinden. Alhoewel de patiënt blijft klagen, is er niets dat erop wijst wat de oorzaak is. Klinisch onderzoek bewijst, dat spelt een uitstekende remedie is voor de spijsvertering en voor het normaliseren van het cholesterolgehalte, want spelt bevat oplosbare en onoplosbare vezels. Verder bevat ze speciale koolhydraten die de bouwstenen zijn voor energie, beenderen, kraakbeen en bindweefsel. De koolhydraten hebben een belangrijke rol in de bloedstolling en het lichaameigen immuunsysteem.

Spelt, een rijke vitaminebron

De onmisbare B-vitamines in spelt oefenen controle uit op koolhydraten, vet, stofwisseling, vorming van de huid, slijmvliezen, bloed en zenuwsysteem. Een regelmatig gebruik van spelt is dusdanig voedend, dat het gehele organisme zichzelf regenereert. De belangrijkste onderdelen van spelt worden snel in het bloed opgenomen. Het geheim van spelt kan samengevat worden als ‘bio-beschikbaarheid’. In verband met de hoge wateroplosbaarheid worden de vitale substanties van spelt snel opgenomen. Spelt lost deze afbraakproducten op en reinigt daarmee het lichaam van afvalstoffen.

Spelt bevordert de spijsvertering

In Nederland zijn veel mensen die last hebben van de coeliakiebacterie. Darmverstopping en buikkrampen, maagpijn, een spastische dikke darm, aften in de mond en darmen, algemene vermoeidheid, migraine, lusteloosheid, eczeem, jeukend hoofd, vochtophoping in de benen, constipatie, duizeligheid, flauwtes, depressiviteit, woedeaanvallen, loopneus, astma en bronchitis. Dat zijn allemaal symptomen die voor een deel verholpen kunnen worden door het eten van gewoon speltbrood. Dit is een optimale voeding bij veelsoortige problemen. Het verhoogt de darmactiviteit en heeft een zeer belangrijk effect op het dalen van de bloedsuikerspiegel van diabetische personen. Spelt wordt beter verdragen dan welk ander graan ook. Ze heeft een hoge voedingswaarde en is licht verteerbaar. Vers gegeten is speltbrood erg lekker, maar is het brood een paar dagen oud, dan smaakt het niet meer. Even in de rooster! Spelt wordt door het lichaam snel opgenomen. In veel voedingsproducten zit voornamelijk tarwe verwerkt. Tarwe is niet altijd even geschikt voor mensen met een gevoelige darm, want bij regelmatig gebruik van tarwegranen kan het darmstelsel bijzonder kwetsbaar reageren. De coeliakiebacterie lijkt zich graag te nestelen in de darmen, waardoor er een allergische reactie op tarwegraan kan ontstaan.

Speltgraan aan de top van voedingsmiddelen

Spelt staat aan de top van de voedingsmiddelenlijst. Dit graan doet de natuurlijke weerstand van het lichaam verhogen. Meer dan met andere granen bevat spelt over het algemeen extra vitamines en basismineralen. Het is vrij van natuurvreemde scheikundige stoffen en zware metalen. Deze komen wel in tarwe voor. Spelt versterkt het zintuiglijke vermogen en houdt veroudering tegen. Ze kent geen smaakversterkers en kleurstoffen noch conserveermiddelen. Het zijn natuurlijke grondstoffen. Bij Lemele (aan de voet van de Lemelerberg) en Vilsteren (vlakbij het stadje Ommen en Dalfsen, in de buurt van Zwolle) wordt speltgraan verbouwd. Het graan wordt gedorst en verwerkt in een oude bakkersmolen, eveneens op andere plaatsen in Nederland. Dit betekent een economische impuls voor de landbouw en verwerkende bedrijven.

Vervolgens gaat het meel naar de bakker die er brood van bakt. Vroeger was speltbrood verkrijgbaar als streekproduct, dat veel toeristen trok. Daardoor gingen meer boeren belangstelling tonen voor dit natuurlijke gewas. In de Bijbel wordt drie keer melding gemaakt van spelt. Eerst bij de zeven plagen, die het Egyptische volk trof. Er was een sprinkhanenplaag. Het gehele land werd kaalgevreten, maar de spelttarwe bleef gespaard. Het graan is een zeer sterk grassoort. Exodus 9:32: ‘Maar de tarwe en de spelt werden niet geslagen; want zij waren bedekt!’ In Jesaja 28:25 en in Ezechiel 4:9 wordt van spelt brood gemaakt. Het is een hoogwaardig voedsel.

UpToDate 2024-2025