Inscriptie over keizer Augustus
Er
is ca. 9 v. Chr. een inscriptie gevonden, [aan het eind van de overvorige eeuw gevonden in Priëne],
opgesteld op een marktplein aldaar. In het Romeinse Rijk werd de eerste
invoering van de Juliaanse Kalender in de Romeinse provincie Asia ingesteld. Daarin vinden we o.a. de volgende regels
over keizer Augustus: „De voorzienigheid heeft ons en onze nakomelingen
Augustus als heiland geschonken die oorlog heeft doen ophouden en vrede heeft
gesticht. De geboortedag van de(ze) god is voor de wereld het begin van de
vreugdetijdingen omtrent (of: dankzij) hem’.
Een jaar of
twee, nadat deze inscriptie was
opgesteld, werd ergens in een dorpje in Palestina een joods jongetje geboren
dat al vrij snel na zijn leven als zoon van God zou worden vereerd en aanbeden. In het verhaal over de geboorte van
dit goddelijk (nl. door God zelf verwekte) kind zegt
een van zijn biografen, Lucas, dat in de nacht dat Hij, Jezus, geboren werd een
engel tot een groepje herders zei (Ev. Lc. 2:10: „‘Ik
breng jullie een tijding van grote vreugde, want vandaag is jullie een heiland
geboren’.
En
even later zingen engelen daarom over: „vrede op Aarde (2:14). Hier wordt
gewezen op de frappante overeenkomsten in terminologie en gedachte: de geboorte
van een Heiland. Daarmee wil ik niet
suggereren dat Lucas voor zijn woordgebruik van deze of een dergelijke
inscriptie afhankelijk zou zijn, maar wel dat beide teksten een
gemeenschappelijke atmosfeer ademen. Niet alleen keizer Augustus, die de eerste
was die de pax Romana
stichtte, maar ook zijn opvolgers worden vaak in identieke of soortgelijke
(voor ons gevoel haast christelijke) termen bezongen, bijv. als heiland/redder
der wereld, eveneens een titel van Jezus in het Nieuwe Testament (bijv.
Johannes 4:42).
Nu
zal men zeggen: keizer Augustus heeft inderdaad vrede en politieke rust
hersteld, en dat kan men van Jezus van Nazareth toch niet zeggen. [Maar hierbij
ging het om geheel andere dingen] Dat is zo, en het is juist doordat Jezus voor
zijn eigen volk, de Joden, nooit die politieke bevrijding (nl.
van de Romeinse bezetting) en vrede heeft geschapen die men van een Messias
verwachtte, dat de Joden in hem nooit de langverwachte vredevorst hebben kunnen
zien.
UpToDate 2022
