FEESTDAGEN IN NEDERLAND

Sinterklaas, gezien vanuit een speciaal perspectief, vereist een bepaalde manier van denken. De feestdagen in Nederland staan altijd centraal. Deze hebben een verborgen en diepe inhoud, wat straks ook blijken zal. De maand december is de feestmaand bij uitstek. We genieten de feestviering met lekker samen gezellig eten, geschenken en goede voornemens. Bijna iedereen is in stemming. Er bestaan een hele reeks aan ritueelfeesten, zoals sint Klaas, sint Lucia en het kerstgebeuren, Oud- en Nieuwjaar. Dit zijn overgeleverde feestgebruiken, waarvan sommigen nog de ware zinnebeelden en karakteristieken begrijpen. Van oorsprong is de kerstboom in de huiskamer het symbool van de ‘boom der kennis’ met de appels der wijsheid. De bedoeling van deze boom is, dat de lichten in onszelf blijven branden.

Hoe vaak gaat er geen lichtje op? De glimmende bollen aan de kerstboom verbeelden de planeten aan het hemelgewelf. De kleine lichtjes als de sterren in het heelal. Een heel oud oergebruik bij de mens. Licht staat voor kennis en inzicht. Hoe meer we daaraan beleven, des te meer het vruchten kan opleveren (kransjes, noten en vruchten). Zulke gebruiken zijn door de eeuwen heen gebleven. Vroeger leefde mens met de zon mee, maar de klok als zonsymbool is ervoor in de plaats gekomen. De winterviering begint op vijf december. De kerstperiode is een keerpunt, zoals we die eveneens kennen rond midzomer (vierentwintig juni is Johannesdag).

Vroeger heette de kerstnacht de ‘moedernacht’. Bij Sinterklaas gaat het om de levenskracht en om de vruchtbaarheid en deze uit te delen. In het stadje Patara (zuidwest Turkije) werd een zekere Ninos Laos geboren, de hier bedoelde Nicolaas. De naam Patara doet denken aan pater, frater of vader. Deze Nino Laos werd al zeer vroeg priester en rond zijn twintigste zelfs bisschop. Hij stierf op 6 december in het jaar 340 en werd in Myra begraven. Datgene wat wij feitelijk vieren, is zijn sterftedag en niet zijn verjaardag. Sinterklaasavond wordt op 5 december gehouden. Als jongen sprak hij Grieks, maar hij was geen jood of Griek.

De naam ‘Ninos’ betekent winnen en ‘Laos’ volk. Nico-laos bleek dikwijls de ‘redder in nood’ te zijn en ‘krijgshaftig’ en ‘overwinnaar der volkeren’. Hij wilde dat arme mensen zouden winnen van de rijken, die aan de macht waren. Zo bleek Nikolaos eveneens joviaal te zijn. Zijn ouders waren rijk maar stierven toen hij nog een jongen was. Hij stond bekend als een welgesteld iemand en een vroom christen. Een belangrijk kenmerk van hem was, dat hij alle eigenschappen in een boek opschreef. Niets menselijks was hem vreemd. Op latere leeftijd werd hij ‘Sint’ genoemd, de heilige man. Al spoedig werd hij een burger van Myra, eveneens een Turks stadje aan de kust, vlakbij zijn geboorteplaats Patara.

Uit zijn jonge jaren is een verhaal afkomstig, dat hij toevallig toen hij op straat een der huizen passeerde, een vrouw luid hoorde huilen. Deze kon vanwege haar armoede niet trouwen met haar geliefde. Een beetje luid gevoerde conversatie was in de late avond gemakkelijk door een voorbijganger te horen. Nicolaas werd hierdoor getroffen, want de zaken leken niet zo goed te gaan in dat huis. Hij ging terug en gooide een buidel met goudgeld naar binnen, genoeg om het vermeende probleem op te lossen. De dag erna vond de huiseigenaar het geld. De gelukkige vader ging op de loer staan om de weldoener ten minste toch te kunnen bedanken. Hij hoopte diep in zijn hart op een volgende surprise, omdat er nog meer dochters waren die wilden trouwen en voor wie geen geld was.

Inderdaad volgde er een tweede zak goud en de nacht daarop een derde zak munten, die door het open raam werd gegooid. De vader stormde toen naar buiten en wist na een wilde achtervolging Nicolaas beet te grijpen. Hij herkende hem direct, maar moest plechtig geheimhouding beloven. Op zijn verjaardag haalde hij een streep door de rekening van een schuld, die de mensen bij hem hadden. Hij gaf veel mensen in het geheim geld en materiële zaken. Hij deed ‘om niet’ en wilde per se anoniem blijven. Zijn gulheid maakte hem geliefd. Hij was wijd en zijd bekend, deed zelfs wonderen en werd vereerd als een soort Jezusfiguur. Hij was een reëel historische persoon. Het stadje Myra zag Nicolaas eerst voor een vreemdeling aan, want ook daar deed hij goede werken.

Men vroeg zich daar af: ‘Wie is die man eigenlijk?’, waardoor de versregel ontstond: “Hij is een verdwaalde vreemdeling zeker”. Sint Nicolaas van Patara werd een bekende legende. Elke geboren Nicolaas, die later bisschop werd, ging later zelf ook op in die legende. Zo leefde hij voort, van de ene op de andere Klaas. Op 6 december in 1163 werd de officiële naamdag Nicolaas. Het Sint Nikolaasfeest valt op 5 en 6 december. Waarom gedenken wij Sinterklaas? Is het een commerciële aangelegenheid voor bedrijven? Vooral kinderen vinden hem leuk.

De oorsprong van zijn verhaal komt uit het Bijbelse Babylon. Het is geen toeval dat in de Bijbel bij Obadja 1:20 slechts eenmaal melding wordt gemaakt over het land van SePhaRoD, met een link naar Babylon. Sepharod betekent letterlijk ‘cijferkundigen’. De Hebreeuwse stam ervan is Sephar, dat cijfer betekent. De Sefardische Joden hielden zich graag bezig met het Hebr. Getallenstelsel, zoals wij dat van de Romeinen kennen, dat nog vaak te zien is op oude huizen, waar C voor duizend staat, M voor vijftig, enzovoort. Na de Babylonische gevangenschap gingen de meeste Joden naar Griekenland maar vestigden zich ook in Spanje. In de inquisitietijd en Jodenvervolging van de heerser Alfa, moesten de immigranten kiezen: of katholiek worden of uit Spanje verdwijnen.

Na veel stribbelingen, waarbij duizenden joden het loodje legden, verhuisden velen van hen, die niet katholiek wilden worden, naar Amsterdam. Vooral aan deze joden hebben wij het sinterklaasfeest te danken. De boodschap van het Sinterklaasverhaal is een kinderverhaal met daarin diepere wijsheden verborgen. Het Hebreeuwse woord voor cijfer (Sephar), dat de getalswaarde 340 heeft (S=60 + Ph=80 + R=200, is ook een verwijzing naar de 340^ste dag van het jaar, geteld vanaf 1 januari. Een ander woord voor dit getal is: ‘naam’ (Hebr. SHaM (Sh=300 + M=40).

Op de 340^ste dag zingen de kinderen: ‘Vraag hem naar zijn naam’. Er wordt een link gelegd naar zijn sterftedatum in het jaar 340 na Chr., want de 340^ste dag is immers 6 december! Dit is een belangrijk sleutelgetal. De dag ervoor, op 5 december, worden de pakjes gemaakt: “gedichten met de verborgen inhouden misschien kunnen begrijpen”. Bij het uitpakken openbaart zich vanzelf de inhoud! Zelfs Plato’s boeken getuigen van getalsmatige secties met inhoudelijke wijsheden. In sectie 340 hamert Plato erop, “dat men bij kinderen moet werken met beelden en gelijkenissen op feesten”. Vervolgens schrijft hij: “woorden die gehoord zijn en een dichter die dicht, dan kan men het wel eens lastig vinden om te dichten”. Verderop in dezelfde sectie: “het hoofd vol hebben van half begrepen leuzen”.

Als we nog eens doortellen van 340+340, dan komen we gemakkelijk op de 680^ste dag, zijnde 11 november. Dit is ook weer een kinderfeest (St. Maarten). Dan schrijft Plato in sectie 680: “de gebruiken van tradities kunnen verschillen in afstamming en gewoontes, die ook in de kinderziel geprent worden”. Want dan wordt wellicht duidelijk dat men (de katholieke liturgie) de getalsmatige structuur bedacht heeft voor kinderfeesten. Op de 11^e van de 11^e lopen kinderen met uitgeholde suikerbieten, zoals het uitgeholde hoofd van de mens. ´Ik snap er geen biet van, maar er gaat me nu een lichtje op!´ Er komt wat licht in het hoofd en dan kun je weer rekenen en denken.

Op 5 en 6 december worden woordspelingen bedacht en wordt er gebroed op gedichten. De 5^e en de 6^e dag horen samen visueel bij elkaar als 56 dat een link geeft naar het Hebr. woord voor dag: JoM (J=10 + O=6 + M=40). Is het al dag?, vragen de kinderen ongeduldig wachtend op de cadeautjes. In het Bijbelboek Handelingen 6:5 wordt eenmaal gesproken over de Nicolaiten. Een telling is ook een vertelling in de mythe van de Sint. Want 6-12 betekent ook dat kinderen van 6-12 jaar gaan tellen naar vertellen. Het echte (hogere) tellen begint pas daarna. De staf van St. Nicolaas stoelt op een staaf (letter – Duits: ‘Buchstabe’). Op de 340^e dag worden chocoladeletters of staafjes gegeten.

UpToDate 2024-2025