Hoofdstuk 57

 

Het belang van het onderscheiden van het kwaad

 

29-3-1847

  

(1) Ik weet heel goed dat deze zeer duivelse verhalen veel mensen niet zullen bevallen en Ik weet ook, dat velen daarin op een of andere schijnbare tegenstrijdigheid zullen stuiten; maar dat is niet belangrijk. Wie zit is er beter aan toe dan diegene die moet staan en een zacht bed is ook beter dan een steen onder het hoofd. Wie daarom zit of in een zacht bed ligt, blijve daar maar als het hem bevalt; wij zullen echter noch zitten, noch liggen en nog minder blijven staan, maar lopen en wel vooruit en niet achteruit. Daarom moet het ons ook niet hinderen, dat we zoveel horen wat voor het gevoel bitter is, maar des te heilzamer voor de geest. Als het al moeilijk is met een vijand te strijden die men ziet en kent, hoeveel te moeilijker is een strijd met een vijand die men noch ziet, noch kent. Daarom is het nodig de vijand te kennen, zodat men weet hoe men hem moet aanpakken, om een aan­staande strijd met hem met succes te doorstaan.

(2) Is het graan gedorst en in de voorraadschuren opgeborgen, dan kan het stro verzengd en verbrand worden en het graan in de voorraadschuren zal daar geen hinder van hebben. Als iemand echter bij Mij genade heeft gevonden, wordt hij als geestelijk levenskoren in de beste voorraadschuren bewaard en als zijn lichame­lijk stro misschien enkele barsten van de kant van de Satan krijgt, dan zal dat de geest niet schaden.

(3) Dat het zeker noch voor de toehoorder, noch voor de spreker aangenaam is om satanische situaties en werkingen aan de levenden voor ogen te voeren, behoeft geen betoog. Maar een goede apotheker moet niet alleen met allerlei levensessences handig kunnen omgaan, doch ook met allerlei giftige stoffen, anders zal hij geen goede apothe­ker zijn. Dit geldt ook voor het eeuwige leven van de geest en het is van groot belang de hel evenals de hemel grondig te kennen.

(4) Wie zal echter zo dwaas zijn om de schone was naar de wasvrouw te brengen? Iedereen bestelt de wasvrouw voor de vuile was; deze schoon te maken is volgens orde en plicht.

(5) Evenmin bestaan de engelengeesten en de mensen om de hemel te reinigen en te vegen, maar alleen om datgene schoon te maken wat van oudsher al vuil was.

(6) Daarom is het ook noodzakelijker de plaats waar het vuil zich bevindt, nauwkeurig te kennen dan de plaats van de reinheid. Want alleen de eerste moet bewerkt worden en is hij eenmaal schoon, dan komt de hemel vanzelf.

(7) Het zou een domme dwaze leer zijn, als men aan een of andere menselijke groepering een gebod gaf om alleen maar voortdurend het goede naar voren te brengen en dat bovenmatig te prijzen; maar over het kwaad zou men nooit moeten nadenken en het zelfs niet afkeuren. Het goede hoeft noch opgehemeld, noch geloofd te worden, het verheft en prijst zichzelf. Wel heel noodzakelijk is het, dat elk mens op zijn slechte gedachten en begeerten en werken jacht maakt en deze als gevaarlijk wild abrupt neervelt in het wereldse woud van de ordeloosheid, opdat in hem de spreuk wordt bewaar­heid: 'En als je alles hebt gedaan, beken dan dat je onnutte knechten bent!'

(8) Het is ook werkelijk veel beter te zeggen: 'Heer, wees mij arme zondaar genadig en barmhartig' dan 'Heer, ik dank U dat ik niet zo ben als andere mensen, zoals tollenaars en allerlei zondaren van verschillend kaliber!' - anders lijkt men werkelijk op zo'n hoogmoe­dige Farizeeër of zelfs op een domme kwezelaar en pelgrim, die een be­devaart maakt en die werkelijk zowel voor de duivel als voor een cruci­fix een kruis slaat.

(9) Of, oordeel zelf wat van beide noodzakelijker is; de grond te kennen waarop men loopt ofhet firmament, waar nog niemand een buil heeft opgelopen door zich er tegen te stoten! De grond is de drager; daarom moet men weten hoe vast die is en of er geen afgronden zijn waar men in kan vallen, en als ze er zijn, hoe men ze kan ontwijken.

(10) Maar wat zou het iemand helpen, als hij de hele hemel als een encyclopedie voor zijn neus had, maar hij zou onderweg op de eerste de beste steen stoten en dan samen met zijn hemel op zijn neus vallen?

(11) Het is zeker veel aangenamer, opwekkender en opbouwender om met de ogen de sterrenhemel af te zoeken, dan op de aarde die vol vuil en afval is rond te kijken. Maar als men toch het zich tot een verheven wet zou stellen om steeds maar met zijn ogen de sterren af te zoeken en men daarbij in een modderpoel zou vallen, vraagt men zich wel af of die persoon in sterrenregionen de vuiligheid van zijn kleren zal verwijderen of dat hij dat op aarde met schoon wa­ter zal doen? Ik bedoel dat bij dit werk de twaalf sterretekens en ook Orion, Cassiopeia, Castor en Pollux niet nodig zijn, maar wel het wa­ter, of als het vuil niet zo erg is, alleen maar een borstel, een werktuig van hout en varkenshaar, gemaakt uit het haar van het meest onreine dier, maar dat toch voor reiniging van kleren veel deugdelijker is dan Orion, Cassiopeia, Castor en Pollux.

(12) Het is weliswaar niet aangenaam met hel, duivel en satan kennis te maken, maar als iemand een tijdlang in het huis van deze heren moet doorbrengen om de plaats van zijn toekomstige bezigheid te leren kennen en tevens de slechte heerschappen van dit huis, dan zou het toch zeker de grootste domheid zijn daar bijgelovig een kruis te slaan om zich daardoor als een rups tegen alle duivelse praktijken in te poppen, in plaats van zijn opmerkzaam­heid te vertienvoudigen, zodat hem niets in dit huis ontgaat.

(13) Wie het kwaad wil vermijden, moet het toch eerst kennen, anders blijft hij als een onmondig kind dat geen onderscheid maakt tussen afval en brood en tussen slangen en vissen en die het één zowel als het ander in zijn mond steekt als het honger heeft.

(14) Ik wil je echter zeggen dat een dergelijke vrees bij jullie daaruit voortkomt, dat jullie vroeger noch van de hemel en nog veel minder van de hel een andere voorstelling hadden dan die jullie door een zeer lieflijke, erg menslievende pater Kochheim was bijgebracht of door de heilige Ignatius van Loyola en na deze twee wijzen – die niet uit het morgenland, maar eerder uit het avondland stammen ­ook nog door het gezamenlijke katholieke, geüniformeerde en niet geüniformeerde priesterschap. Deze kunnen hun preken alleen daar­door indrukwekkend, romantisch en interessant maken en de zeer domme kerkgangers doen beven, als ze in één enkele preek tenminste dertig maal de hele toehoorderschare in de hel hebben gevloekt, die ze te samen met zijn oerbewoners van tevoren op een zeer plastische wijze hebben beschreven en zodanig verhit, dat als zo' n preek à la Igna­tius op de noordpool zou zijn gehouden, deze het ijs tot op de bodem toe zou hebben doen smelten. Zo'n preek, waarvoor zelfs Satan respect heeft, moet wel de wonderlijkste uitwerking tevoorschijn roepen in een kinderlijk gemoed.

(15) Het beste in zo'n geval is wel, dat een zaak die zelf niet gegrond is, ook nergens een grond kan vinden, waardoor het niet zelden gebeurt dat onder de vijfhonderd toehoorders bij zo’n helse donder - en bliksempreek, minstens tweehonderd steevast slapen; tweehonderd letten toch al niet op en honderd hebben van de preek al­leen het amen gehoord. Dit alles wordt echter door de geest van de preek bewerkstelligd; daarom is het goed het kwaad in de grond te herkennen, opdat iedereen, als zoiets op zijn weg komt, het dan ge­makkelijk in zichzelf kan aanvoelen. En met dit doel voor ogen zullen jullie meer gedenkwaardigheden worden verteld, die hierop betrek­king hebben en waarvoor jullie na deze instructie niet bang behoeven te worden.